اقتصادِ صنایع دستی؛ قسمت اول: هنرمندان عاشق اند.

با توجه به نتایج تحقیق و مطالعات انجام شده در زمینه اقتصاد صنایع دستی، تولیدکنندگان صنایع دستی را می توان در دو دسته ی کلی جای داد. با توجه به این که صنایع دستی، هنر- صنعت نیز نامید می شود می توان یک دسته را هنرمند و دسته ی دیگر را صنعتگر نامید. در ادامه سعی داریم تفاوت های اصلی این دو گروه را بیان کنیم.

یکی از تفاوت های اصلی و شاید اصلی ترین تفاوت، میزان علاقه به کار هنری است.

یکی از نقاط مشترک بین همه ی هنرمندان(در حوزه ی صنایع دستی و سایر حوزه های هنری)، عشق و علاقه ی وافر به هنر است، به خلق، به آفرینش.

جملاتی که در مصاحبه از تمام هنرمندان می شنویم: «من عاشق این کار هستم»، «این کارِ دل است»، «به خاطر علاقه ام نمی توانم این کار را رها کنم» جملاتی از این قبیل نشان می دهد هنرمند تحت هر شرایط اقتصادی و معیشتی و حتی شرایط نامساعد سلامت، نمی تواند خلق و آفرینش هنری را ترک کند.

اگرچه درنظر گرفتن فاکتور «عشق به کار» در نظریات و فرمول های اقتصادی تقریبا ناممکن است، اما اقتصاددانان در حوزه ی اقتصاد فرهنگی و مخصوصا اقتصاد هنر، سعی دارند نتایج رفتاری حاصل از این ویژگی را در نظریات خود بگنجانند.

 به عنوان مثال در نظریات مربوط به بازار کارِ هنرمندان به این نکته تاکید می شود که عرضه ی کار هنرمندان با عرضه ی کار سایر مشاغل تفاوت جدی دارد. در مشاغل غیرهنری، بین مقدار دستمزد و ساعات  کار رابطه ی مثبت وجود دارد (یعنی اگر دستمزد کاهش یابد، ساعات کاری نیز کاهش می یابد. به عنوان مثال وقتی دستمزد کارگری در شغلش کاهش یابد، سعی دارد فعالیت در آن شغل را کاهش داده و به دنبال شغلی با درآمد بیشتر باشد.)، اما در مشاغل هنری چنین رابطه ای همیشه برقرار نیست. تحقیقات میدانی اقتصاددانان نشان می دهد، اغلب هنرمندان دارای بیش از یک شغل هستند، چون قادر نیستند معاش خود را صرفا از طریق هنر تامین کنند، با این حال از هر فرصتی برای پرداختن به هنر استفاده می کنند، بدون در نظر گرفتن درآمد حاصل از آن. (برخلاف مشاغل غیرهنری)

در تحقیقی که میان تولیدکنندگان صنایع دستی مشهد صورت گرفته است، از بین ۹۷ نفر پاسخ دهنده، پاسخ ۶۸ نفر به سوال زیر منفی بوده است.

«در صورت پیداکردن شغلی با درآمد بیشتر صنایع دستی را به طور کامل رها می کنید؟»

 نتیجه ی این سوال می تواند تا حدود زیادی تفاوت رفتار بین مشاغل هنری و غیرهنری را مشخص کند. پاسخ این سوال علت ادامه ی کار هنری با وجود مشکلات و مسائل اقتصادی و معیشتی را توجیه می کند. توجیهی که از نظر افراد بیگانه با هنر غیر معقول است.